“Papa, mama, grote mensen: jullie leren ons om onze voeten te vegen of schoenen uit te doen bij het binnenkomen. We vergeten het wel eens, maar dan worden we toegesproken en moeten we het alsnog doen en onze rommel opvegen. Jullie leren ons ook om aan het einde van de dag alles waar we mee gespeeld hebben, op te ruimen op de daarvoor bestemde kastjes, laden, planken of in de vuilnis waarna er geveegd of gestofzuigd wordt. Jullie zien het altijd als wij onze spullen wegmoffelen in een laatje. Dat mag niet, alles heeft zijn eigen plek waar het naar terug gaat. Jullie leren ons om niet alles te bewaren van de vele schatten die we gevonden of gemaakt hebben. Jullie leren ons ook om geen lelijke woorden te zeggen of gemene dingen te doen. Schoonhouden en opruimen leer je ons. Anders wordt het een chaos, een onleefbare smeerboel. En dat klopt. Heb je je ooit afgevraagd waarom veel kinderen een hekel hebben aan opruimen en waarom ze dingen gewoon ‘achter hun kont’ neergooien, ook jongeren die zwerfvuil op straat gooien? Als spiegel herinneren we jullie eraan dat jullie ook elke dag moeten opruimen (binnenin jezelf en in de wereld); dat je je daar niet vanaf mag maken; dat je niet te veel moet willen bezitten (en ook niet te weinig trouwens) en dat jullie geen dingen behoren te doen die anderen of jezelf pijn doen of de sfeer in de wereld verpesten. Onze ‘rommel’ bij het binnenkomen is simpelweg wat zand, modder of regen. Onze schatten zijn steentjes, kastanjes, veren, tekeningen en takjes. De rommel die jullie maken, de spullen die je hebt, de dingen die je doet zijn van een heel andere orde: giftig, onverteerbaar of onzichtbaar slopend (CO2,). Jullie rommel wordt over de heg gegooid (afval dumpen, verbranden of naar andere landen brengen); jullie spullen zijn ontelbaar en het worden er steeds meer; jullie woorden en daden – voorzien van reclame - zijn vaak giftig voor mensen en voor het milieu. Zo wordt het - net als thuis – onleefbaar, een chaos. Jullie dachten dat het mee zou vallen maar in een kringloop komt alles op een dag bij jezelf terug. Die tijd is nu.

Papa, mama, grote mensen: we vragen jullie - als een beschermingsleger van mensen - om de natuur, het klimaat, het milieu te beschermen als de bron van ons aller bestaan. Ook als het iets kost (tijd, geld, moeite) en je oude gewoontes moet loslaten. Wil je - samen met anderen - nadenken wat je nu hierin kunnen doen? … Elke dag een beetje meer? Dan zijn jullie onze helden!”

Net als planten en dieren zijn wij voor de volle 100% afhankelijk en deel van de natuur, het milieu en klimaat. We mogen - anders dan planten - ledematen hebben, dat betekent niet dat we los van de natuur staan. De natuur is niet iets buiten ons, we zijn er onlosmakelijk deel van. Dat wat wij veroorzaken, heeft gevolgen voor andere delen, het geheel en daarmee uiteindelijk ook weer voor onszelf. Vroeger was het zo dat datgene wat afgedaan had de kringloop in ging (urine, ontlasting, bladeren, doden) en via de kringloop van het leven opnieuw van waarde werd. Nu gaan onze ontlasting en urine het riool in en is zelfs ons lichaam soms tot chemisch afval geworden. We produceren te veel (een verspilling van grondstoffen en vervuiling van lucht, aarde en water), produceren met vergif en microplastics, maken voedsel met toevoegingen, komen om in de wegwerpspullen. Die giftige en spilzieke manier van leven verdedigen we met oneerlijke subsidies en invoerrechten. De vrije markt is helemaal geen vrije markt maar een ingewikkeld systeem om onze belangen te behartigen.

Zelfs al is er maar een kleine kans dat wij het klimaat, de natuur en het milieu negatief beïnvloeden, dan zou ons dat moeten verontrusten tot in elke cel van ons lijf. De aarde is onze basis. We kunnen niet ongestraft de bron van leven aantasten en denken dat het wel losloopt. Ter vergelijking: als wij invloed kunnen uitoefenen op een kans dat een dief of pedofiel in ons huis komt, dan doen we daar ook iets aan. Dat wij de aarde zo in de steek laten, laat zien hoe we hebben gedacht dat het milieu een decorstuk was dat we kunnen vervangen, dat rommelhoekjes heeft of dat we wel kunnen oplappen en repareren.

Hoe verder we afwijken van de natuurlijke wetten, hoe meer ziekte, problemen, rampen, verwarring. Dat zijn geen problemen om op te lossen: ze zijn er als signaal voor ons (de steentjes van Klein Duimpje). ‘Meer dan een miljoen Indiërs sterft voortijdig door de slechte luchtkwaliteit’ (Trouw), ‘Wereldwijd is 1 op de 6 doden het gevolg van milieuverontreiniging’ (RTL nieuws), ‘Vervuiling is de grootste oorzaak van ziekte en voortijdige dood in de wereld’  (The Lancet), ‘Geen enkel land ter wereld beschermt kinderen voldoende tegen ecologische achteruitgang, klimaatverandering e.d.’ (MO), slechts 10% van de wereldbevolking ademt schone lucht (WHO), hoe schadelijk microplastics voor je lichaam zijn (Parool) enz.

De aarde is een patiënt geworden: ze zucht, steunt en raakt uitgeput. Sommige delen zijn ernstig vervuild, andere delen dichtgeslibd (vervoerswegen) of verkankerd (door ongeremde groei), weer andere delen komen tekort (armoede) en zijn ontstoken (in oorlogen en conflicten). De aarde is niet per ongeluk of door zichzelf ziek geworden maar vanwege het handelen van de mens. Nu al is het zo dat niets doen aan de ecologische crises meer kost dan wel ingrijpen. Naarmate er meer tijd verstrijkt, zullen sommige processen moeilijker omkeerbaar zijn. Ingrijpen en repareren is niet genoeg. Het is dringend tijd voor een echte verandering, een nieuwe basis voor de economie en voor ons eigen handelen. Het 123-perspectief: een holistische langetermijnvisie.

In het huidige systeem zijn mensen een diersoort geworden die de eigen jongen ongezond voedt en hun leefomgeving vervuilt: radertjes in een korte-termijn winstmachine, terwijl ieder van ons het beste voor zijn of haar kinderen wil. Dan zullen we daadwerkelijk ook andere keuzes moeten maken: oude manieren en zekerheden loslaten. We zullen afscheid moeten nemen van intensieve veeteelt, vervuilende productie en bouw, onnodig vervoer van mensen en spullen rond de aarde, verspilling van grondstoffen en voedsel, afvaldumping etc. In de natuur is er maar één constante en dat is verandering.

De natuur is intelligent: ze leert ons hoe we ultra-efficiënt kunnen produceren, verpakken, recyclen, de omgeving reinigen, voeden en genezen. Laten we de ingenieuze systemen en de intelligentie van ecosystemen, planten en dieren evenaren of verbeteren! We kunnen de natuurlijke principes immers ook inzetten voor intelligente en hypermoderne oplossingen. Zodra we ze buiten spel zetten, missen we doel en treffen we vroeg of laat ook onszelf en onze kinderen. Laat je niet voor de gek houden. Dieren laten zich niet voor de gek houden: katten eten geen bedorven vlees; in hun wintertrek landen grutto’s in Portugal in een gebied waar boeren babyvoeding verbouwen (waar geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen gebruikt worden). De diversiteit aan planten, dieren en bacteriën e.d. in ecosystemen leert ons dat we veel verschillende mensen, functies en disciplines nodig hebben om de kringloop van het leven te waarborgen. Dat komt in het gedrang als winst en eigenbelang de leidende principes zijn.

Het is logisch dat we angst voelen bij ingrijpende veranderingen. We lopen de kans bijvoorbeeld om ons werk of (een deel van ons) inkomen te verliezen en we willen graag allemaal zekerheid dat we in de behoeften van ons en/of onze gezinnen kunnen voorzien. We spreken af dat we degenen die hierdoor worden getroffen, helpen, omscholen en nieuwe kansen op werk en inkomen bieden. Angst mag geen excuus zijn om niet te doen wat nodig is. Als ieder van ons doet wat hij of zij zelf kan doen en we bovendien gezamenlijk de spelregels voor de economie hervormen, dan zal ons milieu zich snel herstellen. We hebben tijdens de coronacrisis gezien hoe snel bijv. de luchtkwaliteit verbetert. We geven voordeel aan degenen die op een efficiënte manier biologisch voedsel weten te produceren; aan degenen die de insecten weten te behouden in de landbouw; aan degenen die producten ontwikkelen die energieneutraal en/of volledig recyclebaar zijn. We zullen verbaasd zijn hoeveel innovatieve en creatieve ideeën er zijn die de natuur en het milieu ontzien. We zullen andere manieren vinden om in onze behoeften en/of inkomen te voorzien (zinvol werk, kopen met renteloos geld, een basisinkomen). We zullen merken hoe goed het ons doet, hoe gelukkig het ons maakt om de natuur te ervaren en te waarderen als onze Moeder Aarde en hoe overvloedig zij haar rijkdommen schenkt.

Conclusie: Als we de wetten van de natuur (ook met intelligentie en techniek) inzetten, dan helpen we de aarde en onszelf duurzaam vooruit.

Het 123-perspectief in de natuur: de natuur is als onze moeder, we behoren haar met respect te behandelen (1), als we dat doen dan is dat goed voor onszelf (2), onze kinderen en toekomst (3).