“Pa, ma en andere volwassenen, jullie verwijten ons dat we samen maar wat rondhangen, niet veel doen, alleen maar gamen of dat we zo sterk in verzet zijn tegen. Of het nu het een of het andere is … het komt omdat we onze eigen ideeën hebben en niet goed begrijpen waar jullie (nog) mee bezig zijn. Wat jullie zeggen en doen voelt als oud en tweedehands. Wij willen dat niet zomaar overnemen, maar we weten ook nog niet goed hoe het dan wél kan. We zijn aan het schiften. Dit wil ik echt niet meer, daar neem ik afstand van en dat is eigenlijk best goed. Zo ontdekken we hoe het leven in elkaar zit. Wie ben ik? Wat wil ik? We experimenteren met volwassen worden. Al doende, door uitdagingen aan te gaan, langs de weg van experimenten, trial en error. We zijn als lange, dunne bomen die sterker worden door de wind. Als je ons tegenhoudt, dan komen we in verzet of worden we juist heel stil (waarbij we er vanbinnen het onze van vinden). We laten ons niet meer vertellen hoe het zou moeten zijn. Wat van jullie levensstijl over datum is, bestrijden we, vooral jullie heilige huisjes. Er zijn al veel persoonlijke heilige huisjes genoemd, maar er zijn er nog veel meer. Daarover gaat de rest van dit manifest. Denk eens aan geld en de economie (een onjuist systeem), het klimaat (heb ik nog een toekomst?), het onderwijs en de (jeugd)gezondheidszorg, de wereld die geregeerd wordt door commercie, het milieu zo vervuild is geraakt. De wereld die wij ervaren klopt niet met wat jullie ons hebt geleerd. Waarom doen we in het groot niet wat we in het klein ook doen? Net zoals wij jullie kinderen zijn, zijn jullie zijn de kinderen van deze samenleving, wereld en economie. We begrijpen niet dat jullie je niet de vragen stellen waar wij mee rond lopen. We begrijpen niet dat jullie niet in verzet komen. Soms zouden we jullie wel door elkaar willen schudden: word wakker! Blijf niet passief rondhangen en niks doen, maar laat je horen! Sta op. Sta voor wie jij bent, laat los wat over datum is, sta voor wat jij weet dat goed is. Kom bij elkaar en steun elkaar in nieuwe, spannende experimenten. Bouw aan een nieuwe, volwassen persoonlijkheid en een nieuwe wereld. Samen durf je het vast wel aan. Het is nodig, want ook wij willen toekomst hebben! Dus lees vooral door.

Pa, ma en andere volwassenen, durf jij echt te gaan staan voor jezelf en te leven naar wie je bent en wat je voelt dat juist is? … In contact met de mensen om je heen, passend bij deze tijd, deze wereld, de uitdagingen van vandaag? … We vragen je om persoonlijke en collectieve comfortabele heilige huisjes af te breken.
Wat betekent dat nu voor jou? …”

Pubers zijn bezig om ‘jouw gelijke’ te worden. Vaak zijn ze al even lang geworden, maar hebben nog niet het ‘gewicht’. Om onze pubers in het gareel te houden, gooien wij dat ‘gewicht’ soms in de strijd. Dat kan nodig zijn (als een puber de bocht uit vliegt), maar we kunnen het ook vanuit angst doen. De angst voor verandering, de angst dat pubers ons van onze comfortabele troon stoten. Voor pubers komt er een nieuwe stip aan de horizon: een leven zonder jou. Een eigen identiteit. Ze zijn op weg naar een leven waarin ze de eerste stappen zetten richting volwassenheid en zelf de verantwoordelijkheid dragen voor hun keuzes, hun leven, vriendschappen en relaties, studie, werk en toekomst. Wat zal hún plek zijn in de wereld en op welke manier willen zij die vormgeven? Ze sluiten zich aan bij groepjes (met een bepaalde identiteit) en experimenteren met de vele veranderingen in hun leven. Het is eigenlijk een gigantische verbouwing.

Als het lichaamsbewustzijn van kinderen goed ontwikkeld is in de eerste levensjaren (zie punt 1, 5, 6) en daarna het gevoelsleven via de sociaal-emotionele ontwikkeling goed uitgerijpt is (zie punt 8, 9, 10, 11), dan zullen pubers redelijk evenwichtig hun eigenheid en verantwoordelijkheden zoeken in relatie tot anderen en de wereld. Ze onderzoeken en experimenteren en worden zo van binnenuit en door ervaring verstandig. Er zijn echter ook pubers die zichzelf sterk neerzetten, die de extremen opzoeken, stoer doen en alles uitproberen. Ze hebben moeite om zich aan te passen en willen situaties en mensen graag naar hun hand zetten. Anderzijds zijn er pubers die juist erg braaf, onopvallend of kleurloos zijn. Ze durven zich niet goed te onderscheiden. Hun eigenheid komt amper tot uitdrukking. Zij kunnen in de puberteit in zichzelf vastlopen en een meeloper worden. In alle drie de vormen (balans, verzet en aangepast) zien we een echo van onze eigen jeugd en puberteit. Mochten wij werkelijk zijn wie we waren, met alles erop en eraan? Overschreeuwden we onszelf of doken we als het ware onder? Dat zijn grenzen die wij mogen doorbreken. Geven we onszelf daar alsnog toestemming voor? Dat we nu wel uiten wat stilletjes binnenin opgeborgen bleef, dat we ons ongenuanceerde verzet van ooit inruilen voor in contact zijn met onszelf en anderen en samen constructief verder gaan. Dat is op weg zijn naar volwassenheid. Zijn wie we zijn. Goed als uniek mens en belangrijk voor anderen. We hoeven liefde niet verdienen.

Een belangrijk aspect van de puberteit is het geslachtsrijp worden. De hormonen doen hun werk waardoor de mannelijke en vrouwelijke kenmerken van het lichaam uitrijpen. De pubers zijn verliefd, experimenteren met seks, ze kunnen een kind verwekken. Het is met die geslachtsrijpheid dat pubers ons spiegelen dat de gezonde mannelijke kant (symbool voor de vrijheid) en de gezonde vrouwelijke kant (symbool voor de verbinding) in ieder van ons nu op een vruchtbare wijze kunnen samenkomen en om een nieuw leven te verwekken. Een nieuw leven voor jezelf gebaseerd op een toenemende volwassenheid (volgroeidheid).

Parallel daaraan kunnen in de samenleving de gezonde mannelijke en de gezonde vrouwelijke kwaliteiten samen komen om een vruchtbare bodem vormen voor een gezonde samenleving. De doorgeschoten individuele vrijheid en de grenzeloze vrijemarkteconomie zijn karikaturen van de mannelijke kwaliteit van vrijheid. Ze mogen omgevormd worden tot gezonde vormen daarvan. Vrijheid die helpend is, vrijheid die mogelijk maakt. De vrouwelijke kwaliteit van gezonde verbinding helpt daarbij. Ook de ondergeschoven belangen van kinderen behoren eraan toe gevoegd te worden voor de juiste balans.

Conclusie: Durf je heilige huisjes los te laten. Leer te leven wie je bent en daarvoor te staan.

Het 123-perspectief van pubers: als jij heilige huisjes aanbidt (1) dan komen pubers ze afbreken (2) dat is goed voor jou, voor de puber, voor de wereld (3), want heilige huisjes staan er met de steun van gewoontes of macht.

Als jij heilige huisjes durft afbreken, durft te doen wat het leven van je vraagt (1) dan zijn pubers je grootste fan (2) en creëren we een dynamische wereld waar verandering de constante is (3).